اگر مدتی است که در بازار ارزهای دیجیتال فعال هستید، احتمالا تا به حال متوجه شده‌اید که قیمت یک ارز دیجیتال مثل بیت کوین در صرافی‌های مختلف کمی با هم متفاوت است. اگر این تفاوت قیمت بسیار زیاد باشد، معامله‌گران می‌توانند بیت کوین را در یک صرافی با قیمت ارزان‌تر بخرند و در صرافی دیگر با قیمت بیشتر بفروشند. به این روش کسب سود، آربیتراژ گفته می‌شود. در این مقاله، درباره استراتژی آربیتراژ و نحوه کسب سود از این استراتژی صحبت می‌کنیم.
آربیتراژ چیست؟
به‌زبان ساده، آربیتراژ (Arbitrage) در دنیای ارز دیجیتال یعنی کسب سود از اختلاف قیمت یک کوین در صرافی‌های مختلف. فرض کنید که قیمت بیت کوین در یک صرافی مثل X حدود ۴۲,۰۰۰ دلار و در یک صرافی دیگری مثل Y، قیمت آن ۴۳,۰۰۰ دلار است. در این صورت ما می‌توانیم با خرید یک بیت کوین در صرافی X و فروش آن با قیمت بالاتر در صرافی Y، تقریبا ۱۰۰۰ دلار سود کسب کنیم. به این کار آربیتراژ گفته می‌شود.
آربیتراژ یکی از استراتژی‌های ساده و کم‌ریسک است که حتی افراد مبتدی هم می‌توانند از آن استفاده کنند. صرفا باید قیمت ارزهای دیجیتال را در صرافی‌های مختلف بررسی کنید و اگر اختلاف قیمت قابل‌توجهی بین دو صرافی وجود داشت، می‌توانید از این اختلاف قیمت استفاده کنید. البته این اختلاف قیمت باید به قدری باشد که پس از پرداخت کارمزد خرید و فروش در صرافی‌ها و کارمزد انتقال ارز دیجیتال بین دو صرافی، هنوز بتوانیم سود کنیم. علاوه بر این، خرید و فروش یک دارایی در استراتژی آربیتراژ باید در زمان‌بندی مناسب انجام شود؛ در غیر این صورت عمل آربیتراژ با سود همراه نخواهد شد و حتی ممکن است ضرر کنید.
معمولا صرافی‌های ارز دیجیتال اختلاف قیمت بسیار جزئی باهم دارند و قیمت توکن‌ها در کل بازار در حالت تعادل است؛ اما تحت شرایطی خاصی ممکن است این تعادل به هم بخورد و اختلاف قیمت یک ارز دیجیتال در صرافی‌های مختلف بیشتر و عمیق‌تر شود. در این شرایط است که می‌توان از روش آربیتراژ استفاده کرد و با ریسک بسیار کم، از اختلاف قیمت در دو پلتفرم معاملاتی مختلف سود کسب کرد.
نحوه کسب سود از آربیتراژ ارز دیجیتال
همانطور که بالاتر به آن اشاره شد، استراتژی آربیتراژ یک روش ساده است؛ صرفا باید یک ارز دیجیتال را با قیمت ارزان‌تر در یک صرافی خریداری کنید و در صرافی دیگر با قیمت بالاتر بفروشید. نکته مهم در انجام آربیتراژ این است که باید نسبتا سریع عمل کنید و خرید و فروش به‌صورت فوری انجام شود؛ چون اختلاف قیمت شدید بین صرافی‌ها یک اتفاق طبیعی نیست و فرصت آربیتراژ در نتیجه عدم تعادل در بازار به‌وجود می‌آید. در اکثر مواقع، تعادل قیمت‌ها دوباره برقرار می‌شود و اختلاف قیمت از بین می‌رود. به همین دلیل است که معاملات آربیتراژ باید با سرعت بیشتری انجام شود. معمولا، کوین‌هایی مثل بیت کوین و اتریوم که حجم معاملات و نقدینگی بالایی دارند، برای آربیتراژ مناسب‌تر هستند.
استفاده از برنامه‌ها و ربات‌های آربیتراژ
خوشبختانه، پیشرفت تکنولوژی و ظهور ابزارهای معاملاتی پیشرفته، کار را برای معامله‌گران ارز دیجیتال بسیار آسان‌تر کرده است. امروزه اپلیکیشن‌ها و ربات‌هایی وجود دارند که به‌طور خودکار قیمت‌ها را در صرافی‌های مختلف رصد می‌کنند و با تشخیص فرصت‌های آربیتراژ، فرایند آربیتراژ را به‌صورت اتوماتیک انجام می‌دهند. این پلتفرم‌ها، اصطلاحا پلتفرم‌های “Set and Forget” هستند؛ یعنی معامله را تنظیم کنید و فراموش کنید. اگر به‌دنبال کسب سود از آربیتراژ هستید، استفاده از این ربات‌ها کمک بزرگی به شما خواهد کرد. برای آربیتراژ خودکار، می‌توانید از پلتفرم‌های زیر استفاده کنید:
توجه: قبل از استفاده از ربات‌ها و پلتفرم‌های آربیتراژ، حتما به‌خوبی تحقیق کنید و ریسک‌های آن‌ها را در نظر بگیرید.
آربیتراژ مناسب چه کسانی است؟
هر چه سرمایه خرید و فروش بیشتر باشد، سود بیشتری از اختلاف قیمت‌ها می‌توان گرفت. در واقع، استراتژی آربیتراژ بیشتر برای کسانی مناسب است که سرمایه بزرگی دارند. در سرمایه‌های کم، اختلاف قیمت‌ها سود چندانی به همراه نخواهد داشت.
انواع روش‌های آربیتراژ کردن
آربیتراژ ارز دیجیتال انواع مختلفی دارد که بسته به شرایط، می‌توانید از روش مناسب آربیتراژ استفاده کنید. در ادامه با انواع روش‌های آربیتراژ کردن در بازار ارز دیجیتال آشنا می‌شوید.
آربیتراژ بین صرافی
آربیتراژ بین صرافی همان آربیتراژ ساده است که در آن یک ارز دیجیتال را با قیمت کمتر در یک صرافی خریداری می‌کنیم و در یک صرافی دیگر آن را با قیمت بالاتر می‌فروشیم. آربیتراژ بین صرافی متداول‌ترین نوع آربیتراژ است که توسط بسیاری از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ارز دیجیتال انجام می‌شود.
آربیتراژ غیرمتمرکز
همانطور که از اسمش مشخص است، این نوع آربیتراژ با استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و بازارسازهای خودکار (AMM) انجام می‌شود. ممکن است قیمت یک ارز دیجیتال در یک صرافی غیرمتمرکز، با قیمت آن در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز دیگر تفاوت زیادی داشته باشد. در این صورت می‌توان با آربیتراژ کردن از اختلاف قیمت‌ها سود کسب کرد.
آربیتراژ مثلثی
در آربیتراژ مثلثی، معامله‌گر ۳ یا چند ارز دیجیتال مختلف را به هم تبدیل می‌کند تا بتواند از اختلاف قیمت آن‌ها سود کسب کند. این نوع آربیتراژ معمولا در داخل یک صرافی انجام می‌شود و نیازی به انتقال دارایی‌ها به صرافی‌های دیگر نیست. فرض کنید که یک فرصت آربیتراژ بین ۳ ارز دیجیال بیت کوین، اتریوم و لایت کوین به‌وجود بیاید؛ یعنی اختلاف قیمت آن‌ها به‌صورتی باشد که با تبدیل آن‌ها به هم بتوان سود کرد. در این صورت تریدر بیت کوین را به اتریوم، اتریوم را به لایت کوین و در نهایت لایت کوین را دوباره به بیت کوین تبدیل کرده و سود می‌کند.
آربیتراژ منطقه‌ای یا بین بورسی
آربیتراژ بین بورسی تقریبا شبیه آربیتراژ بین صرافی است. تفاوت آربیتراژ بین بورسی با آربیتراژ ساده در این است که صرافی‌ها یا بازارهای مبدا و مقصد، در کشورهای مختلف قرار دارند. آربیتراژ بین بورسی با نام آربیتراژ منطقه‌ای نیز شناخته می‌شود.
آربیتراژ آماری
در این نوع آربیتراژ، تعداد زیادی معامله با سرعت بالا و در زمان کوتاه (مثلا چند دقیقه) انجام می‌شود. در آربیتراژ آماری معمولا از مد‌ل‌های محاسباتی و ربات‌های ترید استفاده می‌شود تا فرایند آربیتراژ به‌صورت خودکار و با سرعت بالا انجام شود.
نکات منفی و ریسک‌های آربیتراژ ارز دیجیتال
همانند تمام معاملات ارز دیجیتال، استراتژی آربیتراژ نیز معایب و ریسک‌هایی دارد که باید به آن‌ها توجه کنید. موارد زیر، بخشی از ریسک‌ها و نکات منفی در خصوص آربیتراژ ارز دیجیتال هستند که باید مدنظر قرار بگیرند:
- آربیتراژ برای سرمایه‌های بالا مناسب است و با سرمایه‌های کم توجیه اقتصادی ندارد (و به اصطلاح باصرفه نیست).
- بالاتر گفتیم که اختلاف قیمت باید به‌صورتی باشد که پس از پرداخت کارمزدها، همچنان بتوانیم سود کنیم. کارمزد معاملات و انتقال برخی از صرافی‌ها بسیار زیاد است و آربیتراژ کردن در آن‌ها باصرفه نخواهد بود و حتی ممکن است ضرر کنید.
- گاهی قیمت یک ارز دیجیتال در یک صرافی پایین است؛ اما به‌دلیل وجود نقدینگی کم، سفارش‌های آن انجام نمی‌شود و نمی‌توان آن را خریداری کرد.
- اکثر صرافی‌های متمرکز نیازمند احراز هویت هستند. این باعث می‌شود که کار برای آربیتراژگرها و به‌خصوص برای کاربران ایرانی سخت‌تر شود.
- لازمه آربیتراژ کردن، داشتن سرعت عمل در معاملات است. اگر خرید و فروش در زمان مناسب و به‌صورت فوری انجام نشود، ممکن است قیمت‌ها به حالت اول برگردد و تریدر ضرر کند.
- در آربیتراژ، باید به نقدشوندگی یک ارز دیجیتال نیز توجه کنید. ممکن است یک ارز دیجیتال را در یک صرافی بخرید؛ اما در صرافی دیگر نتوانید آن را بفروشید و ضرر کنید.
- در آربیتراژ کردن، امنیت صرافی‌ها نیز بسیار مهم است. از آنجایی که برای آربیتراژ باید حجم بالایی از سرمایه خود را وارد صرافی‌ها کنید، باید امنیت صرافی‌ها را نیز در نظر بگیرید.
جمع‌بندی
آربیتراژ (Arbitrage) فرصتی برای کسب سود در بازارهای مالی است که گاها پیش می‌آید. آربیتراژ ارز دیجیتال یعنی ما یک ارز دیجیتال را از یک صرافی با قیمت پایین خریداری کنیم و آن را در یک صرافی دیگر با قیمت بالاتر بفروشیم. آربیتراژ می‌تواند بین صرافی، بین بورسی، مثلثی یا آماری باشد. امروزه تریدرها برای راحتی کار از ربات‌های آربیتراژ استفاده می‌کنند. این ربات‌ها کل فرایند آربیتراژ را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند. آربیتراژ بیشتر مناسب کسانی است که از سرمایه بالایی برخوردارند و خرید و فروش با اختلاف قیمت جزئی برای آن‌ها صرفه اقتصادی دارد. سرعت معامله و خرید و فروش فوری در آربیتراژ اهمیت زیادی دارد و باید بتوانید قبل از اینکه قیمت‌ها به حالت اولیه برگردند، دارایی‌ها را به صرافی مقصد انتقال داده و بفروشید. در مقاله فوق درمورد آربیتراژ، انواع آربیتراژ، ریسک‌ها و معایب این استراتژی و نحوه کسب سود از آربیتراژ صحبت کردیم.