بازار ارز دیجیتال این فرصت را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد که بتوانند از دارایی‌های خود سود به دست بیاورند. استیکینگ فرایندی است که دقیقا مربوط به همین مسئله است و در واقع یکی از روش‌های کسب درآمد منفعل به حساب می‌آید. اگر بخواهیم ساده‌تر بگوییم، Staking به شما این اجازه را می‌دهد که از طریق رمزارزهایی که قبلا خریده‌اید و در اختیار دارید، باز هم پول به دست بیاورید؛ یعنی هولد کنید و ٔدر ازای این کار، سود کسب کنید. این مفهوم آنقدر جالب و جذاب و کاربردی است که یکی از مقالات اختصاصی آکادمی گرانمایه را به خود اختصاص داده است. پس در ادامه هم توضیح می‌دهیم که استیکینگ چیست؟ و هم روش‌های انجام آن را بیان می‌کنیم. در انتها هم چند پلتفرم مطرح را در این زمینه معرفی می‌کنیم تا دیگر هیچ سوال و ابهامی برایتان باقی نماند.
استیکینگ چیست؟
واژه استیکینگ را می‌توان معادل سپرده‌گذاری دانست؛ چیزی شبیه به همان سیستم بانکداری سنتی که طی آن ریال خود را در بانک برای مدتی مشخص سپرده‌گذاری می‌کنید و در ازای آن سود دریافت می‌کنید. در دنیای ارز دیجیتال هم می‌توانید دارایی‌های کریپتویی خود را برای مدت معین قفل کنید و در ازای آن با توجه به فاکتورهای مختلف، سود کسب کنید. یعنی شما در یک کیف پول یا پلتفرم (مثل صرافی) دارایی کریپتویی خود را سپرده‌گذاری می‌کنید و پس از اتمام دوره استیکینگ، اصل دارایی را به همراه سودش برداشت می‌کنید. سود این کار هم در قالب رمزارز به دارایی‌های اولیه‌تان اضافه می‌شود.
این روش برای افرادی مناسب است که یک ارز دیجیتال مشخص را خریداری کرده‌اند و می‌خواهند آن را هولد کنند. به جای اینکه داراییشان همان‌طور بدون هیچ استفاده‌ای در ولتشان خاک بخورد، می‌توانند با استیکینگ آن، هم اصل دارایی را حفظ کنند و هم مقدار آن را بیشتر کنند. همین ویژگی است که جذابیت این کار را افزایش داده است. پس از گذشت مدت زمانی که تعیین شده است، می‌توانید دارایی خود را از حالت قفل خارج کنید یا به اصطلاح آن را Unstake کنید. توجه کنید که بسته به نوع رمزارز و قوانین پلتفرمی که در آن اقدام به استیک کرده‌اید، ممکن است اجازه برداشت دارایی زودتر از موعد را نداشته باشید.
برای انجام استیکینگ شرط و شروطی وجود دارد. معمولا پلتفرم‌های استیکینگ، میزانی حداقلی را برای این کار تعیین می‌کنند و اگر دارایی‌های شما کمتر از آن میزان باشد، اجازه سپرده‌گذاری به شما نمی‌دهند. همچنین تمام بلاک‌چین‌ها قابلیت اجرای این روش را ندارند و به همین خاطر نمی‌توانید تمام رمزارزها را Stake کنید. در ادامه با روش‌های استیکینگ آشنا می‌شویم و جزئیات را در آن‌جا توضیح می‌دهیم. ابتدا لازم است در مورد دو مکانیزم اجماع در دنیای بلاکچین، بیشتر توضیح بدهیم.
اثبات کار یا اثبات سهام؟ کدام‌یک برای استیکینگ مناسب است؟
برای آشنایی با مفهوم استیکینگ ارزهای دیجیتال لازم است که ابتدا با دو مکانیزم اجماع Proof of Work و Proof of Stake آشنا شوید که در بلاکچین‌های مختلفی از آن‌ها استفاده می‌شود. پس از آشنایی با این دو مفهوم، متوجه می‌شوید که چرا هر بلاکچینی قابلیت استیکینگ ندارد.
گواه اثبات کار (Proof of Work یا PoW)
در روش گواه اثبات کار، مشارکت‌کنندگان در شبکه برای تایید تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید، باید سخت‌افزارهای مخصوصی را استفاده کنند و از این طریق امنیت شبکه را تامین کنند. بسته به اینکه توان عملیاتی سخت‌افزار هر فرد چقدر است، شانس او برای ایجاد بلاک جدید هم افزایش می‌یابد. بارزترین نمونه یک بلاکچین اثبات کار، بیت کوین است و مشارکت‌کنندگان در شبکه‌های مبتنی بر گواه اثبات کار، ماینر نامیده می‌شوند.
ماینرها به کمک سخت‌افزارهای قدرتمندی که در اختیار دارند، اقدام به حل معمای پیچیده بلاکچین می‌کنند و هرکسی زودتر بتواند این معمای ریاضی را حل کند، می‌تواند بلاک جدید را استخراج کند و در ازای آن پاداش دریافت کند. این روش به دلیل نیازمندی به سخت‌افزار و محاسبات سنگین، هزینه‌های زیادی در بر دارد و هر شخصی به راحتی نمی‌تواند در فرایند اعتبارسنجی شرکت کند. ماینرها علاوه بر هزینه سخت‌افزار، باید هزینه برق هم بپردازند و به همین خاطر است که هرکسی از پرداخت هزینه‌های آن برنمی‌آید. با توجه به این مسائل و محدودیت‌ها، روش دیگری پیشنهاد شد که طی آن افرادی که دارایی‌های رمزارزی را هولد کرده‌اند، می‌توانند به عنوان ولیدیتور در شبکه فعالیت کنند. این مفهوم به ایجاد یک مکانیزم اجماع دیگر منجر شد که گواه اثبات سهام نام دارد.
گواه اثبات سهام (Proof of Stake یا PoS)
گواه اثبات سهام یا Proof of Stake (به اختصار PoS)، روشی است که طی آن مشارکت‌کنندگان دیگر نیازی به فراهم کردن سخت‌افزارها و دستگاه‌های خاص ندارند. در چنین بلاکچین‌هایی، اعتبارسنج‌ها (معادل ماینرها در شبکه‌های اثبات کار)، برای اینکه بتوانند در شبکه فعالیت کنند، باید دارایی‌های خود را استیک کنند. مطرح‌ترین نمونه یک شبکه اثبات سهام، اتریوم است که پیش‌تر بر مبنای اثبات کار عمل می‌کرد و در جریان رویداد مرج، به یک بلاکچین PoS تبدیل شد.
پس از اینکه اعتبارسنج‌ها مشخص و انتخاب شدند، در جریان ایجاد بلاک، پروتکل خودش به صورت تصادفی انتخاب می‌کند که نوبت کدام ولیدیتور است. هرچه مقدار رمزارز استیک‌شده بیشتر باشد، شانس آن نود برای انتخاب شدن به عنوان اعتبارسنج هم افزایش پیدا می‌کند. مشخص است که در اینجا، هزینه لازم برای دریافت مجوز به منظور ایجاد بلاک‌های جدید، همان مبلغی است که برای خرید رمزارزهای موردنظر پرداخت شده است.
به دلیل آن‌که در این شبکه‌ها ولیدیتور دارایی خود را در شبکه قفل کرده است، می‌داند که اگر تخلفی در شبکه انجام دهد و تراکنش‌ها را به شکلی نادرست تایید کند، موجودی قفل‌شده‌اش به خطر می‌افتد و مشمول جریمه خواهد شد. یعنی اگر یک ولیدیتور، رفتاری مغایر با اهداف شبکه و بلاکچین داشته باشد، شبکه این اجازه را دارد که تمام یا بخشی از ارزهای استیک‌شده‌اش را به عنوان تنبیه بردارد. در شبکه‌های اثبات سهام، این جریمه با نام اسلشینگ شناخته می‌شود.
برای اینکه در بلاکچین‌هایی مانند اتریوم بتوانید استیک انجام دهید، لازم است که رمزارز بومی آن شبکه را هولد کنید. مثلا در مورد اتریوم، باید حتما کوین‌های ETH داشته باشید یا برای مشارکت در استیکینگ تزوس، به XTZ نیاز پیدا خواهید کرد. سپس باید از کیف پولی استفاده کنید که قابلیت استیکینگ رمزارز موردنظر شما را داشته باشد. برخی از پروتکل‌ها برای شرکت در استیکینگ شرایطی مانند حداقل رمزارز دارند. مثلا در مورد اتریوم، باید ۳۲ اتر داشته باشید تا بتوانید در فرایند انتخاب ولیدیتورها شرکت داده شوید. در این شبکه‌ها ولیدیتور باید همواره آنلاین باشد؛ یعنی ۲۴ ساعت در هر هفت روز هفته. پس لازم است که از قدرتمندی سخت‌افزار و اتصال پایدار اینترنت مطمئن باشید. کیف پول شما در چنین ساختاری، مثل یک نود عمل می‌کند که رمزارزتان را استیک می‌کند تا اعتبارسنجی تراکنش‌ها را انجام دهد و بلاک جدید بسازد.
البته اثبات سهام خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که یکی از آن‌ها DPoS یا اثبات سهام نیابتی است. در این مکانیزم اجماع، می‌توانید رمزارزهای خود را به یکی از نودهای نماینده واگذار کنید؛ این نودها دلیگیتور نامیده می‌شوند. رمزارزهای چندین کاربر به این دلیگیتورها سپرده می‌شود و در نهایت هر دلیگیتوری که تعداد بیشتری ارز داشته باشد، به عنوان ولیدیتور انتخاب می‌شود. این روش از آن جهت مناسب است که اگر شما نمی‌توانید حداقل کوین‌های لازم را برای تبدیل شدن به ولیدیتور تامین کنید، با هر میزان رمزارزی که دارید، می‌توانید در فرایند اعتبارسنجی مشارکت کنید. طبیعتا بسته به میزان دارایی خود نیز از این کار سود خواهید برد.
استخر استیکینگ چیست؟
حالا که بحثمان رسید به این نقطه، بهتر است اشاره‌ای هم به مفهوم استخر استیکینگ داشته باشیم. در این استخر، افراد مختلف رمزارزهای خود را قفل می‌کنند و طبیعتا مجموع دارایی قفل‌شده، نسبت به مجموع دارایی یک نفر بیشتر است. همین مسئله باعث می‌شود که شانس برنده شدن آن استخر به عنوان اعتبارسنج افزایش پیدا کند. در نتیجه دارایی شما هم از این طریق وارد شبکه می‌شود و در ازای مشارکت، مشمول پاداش می‌شود. این سازوکار دقیقا مشابه استخرهای ماینینگ است؛ جایی که افراد توان محاسباتی سیستم‌های خود را با هم به اشتراک می‌گذارند و از این طریق بخت خود را برای ماین یک کوین جدید، بالا می‌برند.
به طور کلی کاربرد استخرها در مواقعی معنا پیدا می‌کند که شما به تنهایی نمی‌توانید ماین کنید یا تعداد رمزارزهایتان آنقدر نیست که بتوانید به صورت انفرادی ولیدیتور شوید. استخرها این اجازه را به شما می‌دهند که با دارایی‌ای کمتر از میزان حداقلی که پلتفرم مشخص می‌کند، امکان حضور در اعتبارسنجی را به دست بیاورید. استخرها یک اپراتور دارند که آن اپراتور مسئولیت‌هایی به عهده دارد. اگر استخری در نظرتان مشکوک است یا اعتماد کافی به آن ندارید، از شرکت در آن پرهیز کنید و به دنبال گزینه‌های مطمئن‌تر باشید.
انواع روش‌های استیکینگ
دیدیم که تنها در شبکه‌هایی که از طریق گواه اثبات سهام عمل می‌کنند، می‌توانید استیکینگ انجام دهید. حالا در این قسمت می‌خواهیم به سه نوع استیکینگ اشاره کنیم که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. این را هم باید اشاره کنیم که استیکینگ معمولا از طریق کیف پول‌ها قابل انجام است. گاهی هم این کار را می‌توانید از طریق صرافی‌ها انجام بدهید. پلتفرم‌هایی هم وجود دارند که مخصوص این کار هستند و در نهایت این شما هستید که باید تصمیم بگیرید از کدام‌یک استفاده کنید.
استیکینگ سرد (Cold) چیست؟
استیکینگ سرد یا استیکینگ آفلاین یکی از روش‌های استیک کردن ارزهای دیجیتال و کسب درآمد است. واژه سرد بیان‌گر عدم اتصال به اینترنت است. این ما را یاد کیف پول‌های سخت‌افزاری می‌اندازد که نام دیگرشان کیف پول‌های سرد است. در این روش کاربر باید دارایی‌های رمزارزی خود را به یک کیف پول سخت‌افزاری منتقل کند و آن‌ها را به صورت آفلاین نگهداری کند.
از جمله مزایایی که برای این شیوه استیکینگ بیان می‌شود، کاهش ریسک هک شدن است؛ چرا که وقتی به اینترنت متصل نمی‌شوید، کیف پولتان از آسیب‌های متداول کیف پول‌های آنلاین یا نرم‌افزاری در امان است. تنها باید مواردی امنیتی را رعایت کنید که این دیگر کاملا به خودتان بستگی دارد.
استیکینگ ثابت یا قفل‌شده
از نام این مدل مشخص است که باید دارایی‌های خود را برای یک دوره زمانی مشخص قفل کنید و با توجه به این مدت زمان، می‌توانید سود دریافت کنید. در این روش سرمایه شما برای مدتی مشخص در دسترستان نخواهد بود. اگر می‌خواهید مدتی طولانی دارایی‌های خود را هولد کنید، این روش یکی از رایج‌ترین شیوه‌های استیکینگ است که از طریق کیف پول‌ها و صرافی‌های مختلفی می‌توانید این کار را انجام دهید. عدم امکان برداشت دارایی زودتر از موعد مقرر، محدودیتی است که منجر به ایجاد روش دیگری شد که در ادامه آن را توضیح می‌دهیم. البته این را هم بدانید که ممکن است در برخی از پلتفرم‌ها، مبلغی از دارایی شما را کسر کنند و اجازه بدهند که زودتر از موعد آن را برداشت کنید. حتما پیش از استیک کردن دارایی خود در هر کیف پول یا پلتفرمی، قوانین آن را مطالعه کنید و از چند و چون قضیه باخبر شوید.
استیکینگ منعطف
یکی دیگر از شیوه‌های استیکینگ، به صورت منعطف انجام می‌شود. در این شیوه هر زمانی که مایل باشید، می‌توانید رمزارزهای خود را از حالت استیک خارج کنید. به همین خاطر است که افرادی که می‌دانند نمی‌توانند مدت زیادی دارایی‌های خود را قفل کنند یا ممکن است به آن نیاز پیدا کنند، این شیوه را انتخاب می‌کنند. البته نکته‌ای که در مورد استیکینگ منعطف وجود دارد این است که سود کمتری نسبت به حالت ثابت دارد. اما در عوض این امکان را برای شما فراهم می‌کند که بتوانید در صورت نیاز، دارایی‌های خود را Unstake کنید.
مزایای استیکینگ ارز های دیجیتال
در این بخش می‌خواهیم نگاهی به مزایای استیکینگ بیندازیم و ببینیم که این روش چه فوایدی به دنبال دارد.
- اولین مزیت استیکینگ ارزهای دیجیتال بسیار واضح است؛ کسب درآمد. این مشوق باعث می‌شود که کاربران رمزارزهای خود را استیک کنند؛ اگر سودی به آن‌ها نمی‌رسید، هیچ‌کس این کار را انجام نمی‌داد.
- با توجه به توضیحاتی که در مورد دو مکانیزم اجماع اثبات سهام و اثبات کار گفتیم، می‌توان یکی از مزایای استیکینگ ارزهای دیجیتال را افزایش امنیت شبکه دانست. وقتی شما یک اعتبارسنج در شبکه PoS باشید، باید درست رفتار کنید تا جریمه نشوید. همین مسئله باعث می‌شود که مشارکت‌کنندگان شبکه، فکر تخلف به سرشان خطور نکند و این مسئله منجر به افزایش امنیت خواهد شد. پس مزیت دیگر این روش این است که به کارکرد صحیح بلاکچین کمک می‌کند.
- کسب سود از روش استیکینگ نیازمند تخصص خاصی نیست. صرفا کافی است قوانین استیکینگ را بدانید و کمی از کیف پول‌ها و پلتفرم‌ها سر در بیاورید. در واقع این روش نیازمند آشنایی با تحلیل تکنیکال یا ترید کردن نیست و از این رو می‌توان آن را عام‌تر دانست.
- مزیت بعدی این روش در دسترس بودن آن برای عامه مردم است. در استیکینگ نیاز نیست شما هزینه‌ای برای خرید تجهیزات و سخت‌افزار بپردازید و تنها باید دارایی‌های خود را قفل کنید. این مفهوم هم ساده‌تر از ماینینگ است و هم هزینه کمتری نیاز دارد.
- یک نکته مثبت در مورد گواه اثبات سهام این است که به دلیل شرایط ساده‌تری که دارد، امکان مشارکت افراد بیشتری در آن فراهم می‌شود. همین مسئله باعث می‌شود بلاکچین‌هایی که از این مکانیزم اجماع بهره می‌برند، مقیاس‌پذیرتر باشند و بلاکچین‌های PoW با تعداد افراد کمتر، همچنان رقابتی‌تر باقی بمانند.
- یک مزیت دیگر هم می‌توان برای استیکینگ در نظر گرفت که به مفهوم مکانیزم گواه اثبات سهام برمی‌گردد. PoS به دلیل سازوکاری که دارد، در مقایسه با PoW انرژی کمتری نیاز دارد و همین مسئله موجب کاهش مصرف انرژی می‌شود. علاوه بر این، ماینینگ عملی است که موجب آلودگی محیط زیست هم می‌شود و از این رو مخالفانی دارد. اما در شبکه‌های اثبات سهام، این مسئله به چشم نمی‌خورد و این مورد را هم می‌توان مزیت دیگری برای استیکینگ دانست.
معایب و ریسک‌های استیکینگ ارز های دیجیتال
طبیعتا هیچ روش کسب درآمدی را نمی‌توانید پیدا کنید که فقط مزیت داشته باشد و عاری از عیب و ایراد باشد. استیکینگ نیز از این قاعده مستثنی نیست. معایبی که می‌توان برای این روش در نظر گرفت، به شرح زیر هستند:
- اولین و مهم‌ترین مسئله این است که در مورد برخی از ارزهای دیجیتال، شما نمی‌توانید دارایی‌های خود را زودتر از موعدی که در ابتدا با آن موافقت کرده‌اید، از پلتفرم خارج کنید. پس اگر مطمئن هستید که طی بازه قفل شدن، به دارایی خود نیاز پیدا نمی‌کنید، در آن صورت می‌توانید اقدام به استیکینگ این ارزها کنید.
- در صورتی‌که دارایی‌های خود را در یک استخر استیکینگ قفل می‌کنید، احتمال وجود ریسک را هم در نظر بگیرید. ریسک قرارداد هوشمند و ریسک نقدینگی از جمله مخاطراتی است که در استیکینگ باید آن را مدنظر داشته باشید.
- یکی دیگر از مشکلاتی که اتفاقا افراد بسیار زیادی را درگیر خود می‌کند، مسئله کلاهبرداری است. بسیاری از کلاهبرداران از طریق استیکینگ و وعده سوددهی طعمه‌های خود را پیدا می‌کنند. به همین خاطر حتما باید پیش از اقدام به قفل کردن دارایی‌های خود، از اعتبار و صحت پلتفرم مطمئن شوید و فریب هر وعده‌ای را نخرید.
- اگر ولیدیتوری که انتخاب کرده‌اید، در شبکه فعالیتی نکند، آن‌گاه مشمول جریمه خواهد شد و در طی این دوران، شما هم هیچ سودی در ازای استیکینگ دریافت نخواهید کرد.
- خطر دیگر مربوط به هک شدن پلتفرم‌هاست که در طول حیات دیفای، بارها این مسئله اتفاق افتاده است. متاسفانه پیش از وقوع چنین رویدادهایی نمی‌توان از این اتفاق مطلع شد و همیشه وقتی همه خبردار می‌شوند که دیگر کار از کار گذشته است.
- مسئله دیگر بستگی به قیمت ارزهای دیجیتال دارد. گاهی پیش می‌آید که شما دارایی خود را استیک می‌کنید و طی زمان استیک، ارزش دارایی اصلیتان با افت قابل توجهی مواجه می‌شود. در چنین شرایطی اگر استیک نمی‌کردید و دارایی خود را در قیمت بالاتر می‌فروختید، طبیعتا سود بیشتری به دست می‌آوردید. پس تشخیص زمان مناسب برای استیکینگ نیز از جمله مواردی است که توجه به آن می‌تواند در افزایش سود شما اثر داشته باشد.
- بالاتر گفتیم که اعتبارسنج‌ها بر اساس میزان دارایی‌های خود انتخاب می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود کسانی که دارایی‌های بیشتری دارند در اولویت قرار بگیرند و افرادی که سپرده کمتری دارند، از بخت کمتری برای این کار برخوردار باشند.
- یک محدودیت آشکار استیکینگ (بسته به نوع رمزارز و مدل استیکینگ) این است که در دوره استیک، به دارایی خود دسترسی ندارید و نمی‌توانید آن را بفروشید یا به فرد دیگری انتقال دهید.
آیا استیبل کوین ها هم قابلیت استیکینگ دارند؟
پاسخ این سوال مثبت است. استیبل کوین‌ها نیز مانند سایر دارایی‌ها قابل استیکینگ دارند. اما باید یک مسئله را به خاطر داشته باشید. استیکینگ تنها در بلاکچین‌هایی کاربرد دارد که از مکانیزم اجماع اثبات سهام بهره می‌برند. استیبل کوینی مثل تتر به لحاظ فنی و زیرساختی این ویژگی را ندارد و طبیعتا قابل استیک کردن هم نیست. اما به جای آن می‌توانید دارایی‌های تتری خود را در پلتفرم‌هایی مثل بایننس و کوکوین یا حتی کیف پولی مثل اتمیک ولت سپرده‌گذاری کنید و از این طریق به درآمد برسید. در بسیاری از پلتفرم‌ها از این روش هم با نام استیکینگ یاد می‌شود. در حقیقت آنچه در این صرافی‌ها یا کیف پول‌ها اتفاق می‌افتد، قفل شدن تترهای شما در برنامه‌های وام‌دهی و تامین نقدینگی است. اگر چیزی غیر از این در مورد استیبل کوین تتر دیدید، باید بدانید کلاهبرداری است. نمونه بارز چنین مواردی، تبلیغاتی است که مربوط به استیکینگ تتر است که وعده پرداخت سودهای بسیار بالا یا ثابت به شما می‌دهد.
بهترین پلتفرم های استیکینگ ارز دیجیتال
اگر می‌خواهید دارایی‌های رمزارزی خود را استیک کنید، اما نمی‌دانید دقیقا کدام پلتفرم برای این کار مناسب است، به آنچه که در ادامه توضیح می‌دهیم دقت کنید. در زیر معتبرترین و برترین پلتفرم‌هایی را معرفی کرده‌ایم که می‌توانید در آن‌ها استیک کنید.
Aave
پلتفرم استیکینگ آوه یکی از پیشگامان و پیش‌تازان امور مالی در دنیای ارزهای دیجیتال است. این پلتفرم دیفای، به منظور انجام امور مختلف مالی به وجود آمد و برای وام‌گیری و وام‌دهی ارزهای دیجیتال کاربرد دارد. اگر یک دارایی کریپتویی خاص دارید، ولی نمی‌خواهید آن را بفروشید، می‌توانید با وام دادن آن، دارایی موردنیازتان را قرض بگیرید. فرض کنید که پیش‌بینی‌های شما نشان از رشد رمزارز B دارد. شما رمزارز B را ندارید، اما در کیف پولتان رمزارز A هولد می‌کنید. به راحتی می‌توانید با وام‌دهی رمزارز A، رمزارز B را به دست بیاورید و پس از کسب سود از آن، دوباره دارایی اصلی خود را از پلتفرم برداشت کنید.
آوه روی بلاکچین اتریوم بالا آمده است و علاوه بر وام‌دهی و وام‌گیری، خدمات دیگری همچون وام‌های فلش، سواپ و استیکینگ را نیز ارائه می‌کند. زمانی که در استخرهای نقدینگی اقدام به تامین نقدینگی کنید، مشمول دریافت پاداش خواهید شد. هر زمانی هم که از این کار منصرف شدید، می‌توانید دارایی‌های واریزی را از استخر خارج کنید و رمزارزهای خود را پس بگیرید.
برای استیک کردن دارایی در پروتکل آوه، باید توکن‌های بومی آن یعنی AAVE را در پروتکل واریز کنید. هدف از انجام چنین کاری، کاهش آسیب‌پذیری‌ها و ریسک‌ها در بروز وقایعی مانند Shortfall است. در نهایت کسانی که اقدام به استیک در این پلتفرم کرده‌اند، پاداش‌های متنوعی در قالب توکن‌های AAVE دریافت می‌کنند.
Binance
پلتفرم استیکینگ بایننس یک صرافی چینی ارز دیجیتال است که بدون شک یکی از غول‌های این عرصه است. صرافی بایننس از نظر حجم معاملاتی در رتبه بالایی قرار دارد و سایر صرافی‌های متمرکز می‌کوشند تا به آن نزدیک شوند. حتی با وجود مشکلاتی که برای مالک این صرافی به وجود آمد، بایننس همچنان با قدرت در صدر ایستاده است.
صرافی بایننس خدمات متنوعی به کاربران خود ارائه می‌کند که یکی از آن‌ها استیکینگ است. برای انجام این کار باید وارد حساب خود در صرافی بایننس شوید و در منوی استیکینگ، رمزارزی که قصد استیک کردن آن را دارید، انتخاب کنید. گزینه‌هایی مانند BNB، اتر، دات و ONE از جمله رمزارزهایی هستند که می‌توانید در صرافی بایننس آن‌ها را استیک کنید. با توجه به اینکه کدام رمزارز را انتخاب می‌کنید، درصد سودی که به شما تعلق می‌گیرد هم متفاوت است. تفاوتی ندارد که کدام گزینه را انتخاب می‌کنید؛ حتما باید از قبل آن توکن‌ها را در کیف پول خودتان داشته باشید.
پس از انتخاب دارایی خود، می‌توانید اطلاعات مختلف مربوط به استیکینگ آن رمزارز را مطالعه کنید. اطلاعاتی مثل اینکه نرخ سود چقدر است و شما با توجه به میزان توکنی که دارید، به صورت سالانه چقدر سود دریافت خواهید کرد. در این بخش، توضیحاتی هم در مورد مدت زمان فرایند استیکینگ خواهید خواند. همچنین متوجه می‌شوید که دوره قفل کردن رمزارزها چند روز است و برای خارج کردن آن‌ها از حالت استیک، به چه مقدار زمان نیاز دارید. لازم به ذکر است که صرافی بایننس یکی از صرافی‌هایی است که برای کار کردن با آن لازم است احراز هویت کنید و به کاربران ایرانی خدمات نمی‌دهد.
crypto.com
اگر می‌خواهید دارایی خود را استیک کنید، یا باید ولیدیتور شوید، یا باید در استخر استیکینگ شرکت کنید و یا از طریق قفل کردن دارایی‌های خود در صرافی می‌توانید این کار را انجام دهید. کریپتو دات کام یکی از همین صرافی‌هایی است که این خدمات را به کاربران خود ارائه می‌کنند. در این صرافی می‌توانید توکن‌های متنوعی نظیر ATOM، یونی، دای، اتر و بیت کوین رپدشده را استیک کنید. می‌توانید به جای استیک مستقیم، دارایی‌های خود را در یک استخر مربوط به ولیدیتورها به اشتراک بگذارید و سود آن را دریافت کنید.
در اینجا هم مانند هر پلتفرم دیگری، سودی که بابت استیک کردن می‌گیرید، با توجه به دارایی‌های شما متفاوت است. پس از انتخاب رمزارز مورد نظر خود، باید میزان توکن‌هایی را که قصد استیک آن را دارید مشخص کنید. سپس سود تخمینی محاسبه و به شما نمایش داده می‌شود. دوره قفل شدن هر یک از رمزارزها و همچنین سایر اطلاعات را می‌توانید پیش از استیک کردن مشاهده کنید. به عنوان مثال در مورد اتم، این دوره ۲۱ روز است و پس از این دوران می‌توانید توکن‌های خود را از حالت قفل خارج کنید.
OKX
او کی ایکس هم یکی دیگر از صرافی‌های ارز دیجیتال است که کاربران زیادی از آن استفاده می‌کنند. معمولا خدمات استیکینگ در صرافی ها از طریق منوی Earn قابل دستیابی است. در این قسمت می‌توانید دارایی‌های خود را از چندین روش از جمله وام‌دهی و استیکینگ افزایش دهید. از جمله رمزارزهایی که در این پلتفرم امکان استکینگ و کسب درآمد از آن‌ها وجود دارد می‌توان به تتر، اتر، ایپ کوین، اتم، دات، دای، سولانا، سوشی، اپتوس، تان کوین، ترون و COMP اشاره کرد.
هر کدام از این موارد را که می‌خواهید انتخاب کنید. سپس گزینه‌های ممکن برایتان نمایان می‌شود. مثلا در مورد تتر، می‌توانید این رمزارز را به همراه جفت اتر در سوشی سواپ سپرده‌گذاری کنید و در ازای آن سود ۵.۳۱ درصدی بگیرید. در صورتی که تتر را در کامپاوند سپرده‌گذاری کنید، سودتان ۳.۶۷ درصد خواهد بود. در مورد برخی از رمزارزها هم تنها یک گزینه برای استیکینگ وجود دارد که سود آن را برایتان مشخص کرده است. لازم به ذکر است که سودهای تعیین‌شده در این پلتفرم‌ها ثابت نیستند و طی دوره‌های مختلف تغییر می‌کنند.
Cake Defi
آخرین پلتفرمی که در این قسمت قصد معرفی آن را داریم، کیک دیفای نام دارد. Cake DeFi یک پلتفرم امور مالی غیرمتمرکز است که به کاربران اجازه می‌دهد از طریق دارایی‌های رمزارزی خود، سود کسب کنند. این پلتفرم عمر خیلی زیادی ندارد و ۴ سال از تولد آن می‌گذرد. با این‌همه در این مدت توانسته مخاطبان زیادی را به خود جذب کند. در این پلتفرم علاوه بر استکینگ، از طریق لیکوئیدیتی ماینینگ هم می‌توانید به سود دست پیدا کنید.
از جمله مزایای این پلتفرم این است که رابط کاربرپسندی دارد و به راحتی می‌توانید دارایی‌های خود را از طریق آن استیک کنید. همچنین دوره قفل کردن توکن‌ها هم در این پلتفرم اختیاری است و می‌توانید در هر زمان که خواستید، دارایی‌های خود را از حالت استیک خارج کنید.
سود استیکینگ چگونه محاسبه می شود؟
بسته به اینکه چه رمزارزی را استیک می‌کنید یا در کدام پلتفرم این کار را انجام می‌دهید، سود سپرده‌گذاری شما نیز متفاوت خواهد بود. همچنین مدت زمان قفل شدن دارایی‌ها نیز عامل دیگری است که در تعیین سود شما موثر است. در حالت کلی سود حاصل از استیکینگ به صورت سالانه حساب می‌شود. پلتفرم‌ها معمولا ابزاری به نام ماشین حساب استیکینگ دارند که از طریق وارد کردن اطلاعات استیک خود، می‌توانید سود تقریبی خود را محاسبه کنید. همچنین همان‌طور که بالاتر هم گفتیم، در برخی از پلتفرم‌ها هنگام استیک کردن یک ارز دیجیتال خاص، با توجه به تعداد کوین یا توکن‌هایی که استیک کرده‌اید، سود تخمینی به شما نمایش داده می‌شود.
به طور کلی می‌توان گفت عواملی که در محاسبه سود استیکینگ موثر هستند، عبارت‌اند از نوع ارز دیجیتال، مدت زمان قفل شدن دارایی‌ها و همچنین تعداد کوین یا توکن‌هایی که سپرده‌گذاری می‌کنید. با توجه به این موارد نرخ سود سالانه محاسبه می‌شود که با درصد به شما نمایش داده می‌شود.
پلتفرم‌های مختلف ممکن است از فرمول‌های مختلفی برای محاسبه سود استیکینگ استفاده کنند. ما در اینجا به یکی از این فرمول‌ها اشاره می‌کنیم تا موضوع برایتان بهتر جا بیفتد. به فرمول زیر توجه کنید:
پاداش روزانه استیکینگ: (اصل دارایی + سود حاصل از استیکینگ تا کنون)((۱ + نرخ سود سالانه) ^ (۱/۳۶۵)-۱).
فرض کنید یک اتر را استیک کرده‌اید. در روز اول سودی که به حساب شما تعلق می‌گیرد، با توجه به فرمول بالا چنین خواهد بود:
پاداش روزانه استیکینگ: (۱ + ۰)((۱ + ۰.۰۴) ^ (۱/۳۶۵)-۱) = ۰.۰۰۰۱۵۹۶ اتر
اگر مبلغ سود را به همراه اصل پول همچنان در استیک نگه دارید، با گذشت زمان دارایی شما افزایش پیدا خواهد کرد. البته این صرفا یک مثال بود و نمی‌توان به حالت کلی به آن نگاه کرد. اما می‌توان با توجه به این فرمول، سازوکار محاسبه سود را درک کرد. استفاده از ماشین حساب‌های محاسبه سود استیکینگ، قطعا کارتان را راحت می‌کند.
چرا سود استیکینگ ارز دیجیتال کم است؟
این‌همه از استیکینگ تعریف و تمجید کردیم و از سود آن دم زدیم. حالا که به بخش انتهایی مقاله رسیدیم، فرصت خوبی است تا توضیح بدهیم که چرا سود حاصل از استیکینگ کم است. یکی از اولین قوانین بازارهای مالی نسبت ریسک به ریوارد است؛ به این معنا که هرچه بیشتر ریسک کنید، سود بیشتری دریافت می‌کنید. حالا با این دیدگاه، استیکینگ را با عملی مثل ترید کردن مقایسه کنید. ریسک کدام بیشتر است؟ قطعا ریسک ترید کردن بالاتر است. و سود کدام بیشتر است؟ باز هم پاسخ همان ترید کردن است.
دلیل دیگر به سازوکار شبکه بستگی دارد. در اینجا کاردانو را مثال می‌زنیم که سود استیکینگ آن با گذشت زمان کم می‌شود. پاداش استیکینگ کاردانو در هر ایپاک (یعنی هر پنج روز یک‌بار) کم می‌شود. کاردانو نیز مانند خیلی از ارزهای دیجیتال، عرضه محدود دارد. به همین ترتیب استخر پاداش‌ها نیز سقف دارد. تمام استیک‌کننده‌هایی که در شبکه دارایی خود را قفل کرده‌اند، از پاداش‌های این استخر بهره‌مند خواهند شد که این میزان بسته به اندازه دارایی‌هایی است که استیک کرده‌اند. مشخص است که هرچه پاداش‌های بیشتری توزیع شود، اندازه استخر نیز کاهش پیدا می‌کند. هرچه استیک‌کننده‌های بیشتری وارد شبکه شوند، دارایی‌های موجود در استخر هم باید میان افراد بیشتری توزیع شود. در چنین شرایطی، سود استیک کردن کم و کمتر می‌شود.
البته این مورد صرفا یک مثال بود و رمزارزهای دیگر ممکن است سازوکار متفاوتی داشته باشند. اینجا تنها به این مورد اشاره کردیم تا متوجه شوید که دلیل سود کم (و کاهشی شدن پاداش) استیکینگ کاردانو چیست. در مورد تتر هم می‌توان به سادگی نتیجه گرفت که چون این استیبل کوین قیمت ثابتی دارد، نمی‌توان از آن توقع سودهای بالایی داشت.
جمع‌بندی
کسب درآمد از دارایی‌هایی که هولد می‌کنید، روش بسیار جالبی است که با نام استیکینگ یا سپرده‌گذاری شناخته می‌شود. از طریق این مکانیزم، می‌توانید توکن‌ها یا کوین‌هایی را که پیش‌تر خریده‌اید و قصد هولد کردن آن‌ها را دارید، در یک پلتفرم یا کیف پول استیک کنید و در ازای این کار، سود دریافت کنید. استیکینگ در شبکه‌هایی قابل انجام است که از مکانیزم گواه اثبات سهام استفاده می‌کنند. دارایی‌هایی که شما در این شبکه‌ها قفل می‌کنید، به منظور اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده می‌شود و از این رو به امنیت بیشتر شبکه کمک می‌کند. آیا تا به حال اقدام به استیکینگ کرده‌اید؟ این کار را از چه طریقی انجام داده‌اید؟ آیا از سود دریافتی راضی بوده‌اید یا به نظرتان استیک کردن فایده‌ای ندارد؟ خوشحال می‌شویم اگر نظرات خود را در بخش کامنت‌ها برای ما بنویسید.